‘GTST’ na 35 jaar nog steeds een ankerpunt voor velen
Toen de eerste aflevering van Goede Tijden, Slechte Tijden werd uitgezonden, deze woensdag precies 35 jaar en meer dan 7.000 afleveringen geleden, bestond de Sovjetunie nog en was Marjolein Faber al dertig. Die zat bij Pauw & De Wit (NPO1) om haar boek aan te prijzen en om te tieren over al dat Haagse gekonkel. Maar hoe Faber het ook wendt of keert, een betere soap dan GTST kent ons land niet.
RTL4 zond een dubbelaflevering uit, opgehangen aan de narratieve kapstok van het 350-jarige jubileum van Meerdijk, het fictieve dorp waar over de jaren heen honderden acteurs rondgelopen hebben. Er keerden veel oude bekenden terug voor de opening van een nostalgische fototentoonstelling en voor een groot diner op het dorpsplein. Onder anderen Lieke van Lexmond, Katja Schuurman en Bartho Braat lieten nog eenmaal zien hoe grandioos je moet kunnen acteren om in Meerdijk te mogen optreden.
Van al die honderden acteurs is er maar één die ze allemaal heeft zien komen en gaan: Jette van der Meij. Zij speelt al 35 jaar de markante Laura Selmhorst. Maar ook aan goede tijden komt een einde: Laura heeft de ziekte van Parkinson. Aan het einde van deze aflevering wordt ze dan ook op het strand opgehaald door de engel des doods, in de verschijning van haar sinds 1996 vermiste zoon Arnie (Reinout Oerlemans).
„Kijk niet achterom maar kijk vooruit. Dat verhaal is verteld”, was een zin uit het lied dat tijdens het diner op het plein voor Laura gezongen werd. Subtiele hint van de makers dat er wat hen betreft nog weer 35 jaar GTST aan komt? Misschien, maar of dat op lineaire televisie zal zijn is de vraag. Er gaan geruchten dat RTL de langstlopende soap van Nederland van de buis wil halen en exclusief op streamingdienst Videoland zal zetten. Dat zal Erik de Vogel betreuren, die cultheld Ludo Sanders speelt en Janine (Caroline de Bruijn) deze jubileumaflevering voor de vierde keer in zijn GTST-leven ten huwelijk vroeg. In een interview met de NOS zei hij: „Ik denk dat Goede Tijden al jaren op een vast tijdstip ’s avonds op lineaire televisie, een ankerpunt is voor veel mensen. Mensen hebben dat in deze hectische tijd ook denk ik wel nodig.”
Volgens emeritus-hoogleraar Irene Costera Meijer in EenVandaag is het kijken van een soap vooral een gewoonte: ,,Het creëert een thuisbasis, dus een soort van veilige basis die ervoor zorgt dat het echte leven wat minder angstig is voor je: dit is tenminste hetzelfde gebleven. Het zorgt voor veiligheid, eigenlijk.” Wat je er ook van vindt, voor veel Nederlanders is dat halve uurtje van acht tot half negen een fijne routine. Routines geven houvast in de onverbiddelijkheid van lineaire kloktijd. In de Griekse mythologie is Chronos daar de god van. Chronos zorgt ervoor dat alles verandert, dat de tijd maar blijft voortschrijden.
Euthanasie
In Leven tot het Laatst (NPO2) volgt Anita Witzier mensen die palliatieve zorg krijgen en geven. Woensdag was de eerste aflevering, waarin de 27-jarige Nout met botkanker en de 59-jarige Joost met longkanker werden gevolgd. Na een gesprek over de logistiek van zijn aanstaande euthanasie tussen Joost en zijn huisarts, liepen Anita en Joost de tuin in, met bomen vol zachtroze bloesem. „Het blijft hartverscheurend”, zei Witzier. „Ja dat is het ook”, reageerde Joost. „Wat me wel troost op zo’n moment: uiteindelijk staan we allemaal voor die opgave. Dat het voor mij vroeg is, dat is verdrietig. Maar het is toch goed om ook wel weer plaats te maken voor nieuwe mensen.” Bij Witzier welden de tranen haast onzichtbaar op.
De kleinzoon van Chronos heet Kairos en is de god van de gelegenheid: de tijd die niet te meten is met een klok, maar die je voelt en leeft. In het kairotische ogenblik wordt de kloktijd even vergeten. Het blijvende moment, noemt filosoof Joke Hermsen dat. Kairos wordt vaak afgebeeld met een kaal hoofd, op een enkele haarlok na. Een goede interviewer weet dat je die lok kan grijpen door even stil te blijven. Witzier is een goede interviewer.